මොනවද මේ EV බැටරියේ Deep Discharging කියන්නෙ

මොනවද මේ EV බැටරියේ Deep Discharging කියන්නෙ.

EV වාහන පාවිච්චි කරන අපි අනිවාර්යයෙන් දැනගන්න ඕනේ දෙයක් තමයි මේ Deep Discharging කියන්නෙ. ඉතින් Motor Guide අපි ඔබට ගැඹුරු විසර්ජනය (Deep Discharge) යනු කුමක්ද, එය EV බැටරි වලට බලපාන්නේ කෙසේද යන්න පැහැදිලි කරන්න හිතුව.

EV බැටරි වල ගැඹුරු විසර්ජනය (Deep Discharge) යනු කුමක්ද?

EV රථ සඳහා බහුලව භාවිතා වන්නේ ලිතියම්-අයන (Lithium-ion) බැටරියයි. මෙම බැටරියක "ගැඹුරු විසර්ජනය (Deep Discharge)" යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ, එම බැටරිය එහි නිර්දේශිත අවම ආරෝපණ මට්ටමට (State of Charge - SoC) වඩා අඩු මට්ටමකට මුළුමනින්ම හෝ විශාල වශයෙන් බැසයාමට ඉඩ දීමයි.

සාමාන්‍ය භාවිතයේදී, EV බැටරි සඳහා ආරෝපණය 20% ත් 80% ත් අතර මට්ටමක පවත්වා ගැනීම නිර්දේශ කෙරෙනවා.

නමුත් ඔබ බැටරිය 20% ට වඩා අඩුවෙන්, විශේෂයෙන් 10% හෝ ඊටත් වඩා පහළට බැසයාමට ඉඩ දුන්නොත්, එය ගැඹුරු විසර්ජනයකට ලක්වෙමින් පවතින බව කියන්න පුළුවන්. මෙය බැටරියේ සෞඛ්‍යයට (Battery Health) අහිතකර තත්ත්වයකි.

ගැඹුරු විසර්ජනය බැටරියට හානි කරන්නේ ඇයි?

ලිතියම් අයන් බැටරි, සම්පූර්ණයෙන්ම හිස් වීමට හෝ “ඩීප් ඩිස්චාර්ජ්” වීමට සැකසූවක් නොවේ. මෙහිදී සිදුවන හානි කිහිපයක් මෙසේ දැක්විය හැකියි:

• අභ්‍යන්තර රසායනික හානි:

  බැටරියේ ආරෝපණය ඉතා පහළට යන විට, එහි ඇති ඇනෝඩය (Anode) සහ කැතෝඩය (Cathode) යන අත්‍යවශ්‍ය කොටස්වල රසායනික ව්‍යුහය ස්ථිර ලෙස වෙනස් වීමට පටන් ගත හැකියි. මෙය බැටරියේ ධාරිතාව (Capacity) ස්ථිරවම අඩු කරන අතර, නැවත ආරෝපණය කිරීමේ හැකියාවට බලපෑමක් ඇති කරනවා.



• ලිතියම් ලෝහ තැන්පත් වීම (Lithium Plating):

  ආරෝපණය ඉතා පහළ මට්ටමකට ගිය විට, නැවත ආරෝපණය කිරීමේදී ලිතියම් අයන වෙනුවට ලිතියම් ලෝහය ඇනෝඩය මත තැන්පත් වීමට (Plating) ඉඩ ඇත. මෙය බැටරියේ ක්‍රියාකාරීත්වයට බාධා කරන අතර ආරක්ෂක අවදානම් පවා ඇති කළ හැකියි (උදාහරණයක් ලෙස, කෙටි පරිපථයක් ඇතිවීමේ අවදානම).

• සෙල් අසමතුලිතතාව (Cell Imbalance):

  EV බැටරිය සෑදී ඇත්තේ කුඩා සෙල් දහස් ගණනකිනි. ගැඹුරු විසර්ජනයකදී, සමහර සෙල් අනෙක් ඒවාට වඩා වේගයෙන් ක්ෂය විය හැකි අතර, සමස්ත බැටරි පැකේජයේ සමබරතාවය (Balance) නැති වී යනවා. මෙය බැටරියේ ආයු කාලය කෙටි කරනවා.

මෙය වලක්වා ගන්නේ කෙසේද?

EV වාහනයක් නිෂ්පාදනය කරන සමාගම් මෙම ගැඹුරු විසර්ජනයෙන් බැටරිය ආරක්ෂා කර ගැනීමට BMS (Battery Management System) නමින් හැඳින්වෙන ස්මාර්ට් පද්ධතියක් භාවිතා කරනවා. මෙම පද්ධතිය මඟින් බැටරි මට්ටම ඉතා පහළට (උදාහරණයක් ලෙස 5% ට) වැටීමට පෙර රියදුරුට අනතුරු අඟවන අතර, බැටරියට හානි වීම වැළැක්වීමට වාහනයේ බලය ස්වයංක්‍රීයව සීමා කිරීම හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම ක්‍රියා විරහිත කිරීම සිදු කරනවා.

බැටරිය ආරක්ෂා කරගැනීමට අප කළයුතු දේ

බැටරියේ කල් පැවැත්ම සඳහා හොඳම පුරුද්ද වන්නේ එය 20% ට වඩා පහළට යාමට ඉඩ නොදී නැවත ආරෝපණය කිරීමයි. දිගු ගමනක් යන විට හැර, 100% දක්වා නිතරම ආරෝපණය කිරීමත් එතරම් සුදුසු වන්නෙ නැහැ. 20% - 80% පරාසය තුළ බැටරිය පවත්වා ගැනීම වඩාත් යෝග්‍ය වෙනවා.

සරලව කියනවා නම්, EV බැටරි වල Deep Discharge යනු ඒවායේ අවම ආරෝපණ සීමාවට වඩා පහළට යාම වන අතර, එමඟින් බැටරියේ කල්පැවැත්මට සහ ආරක්ෂාවට බරපතල හානි සිදුවිය හැකියි.